Dogal Destan

Doğal destanlar ve özellikleri

Doğal Destanlar anonim (yazarı belli olmayan),ilkel dönemde yaşanmış olayları konu alan sözlü destan türüdür.Türk edebiyatında doğal destanlar İslamiyet öncesi ve İslami dönem olmak üzere ikiye ayrılır. Bu destanların çoğu destan döneminde yani müslümanlık öncesi dönemde ortaya çıkmıştır. Destan dönemi çok eski dönemlerde mitolojilerin ortaya çıktığı dönemdir. İnsanların evreni, yaratılışlarını, yaşanılan tüm doğa olaylarını sorguladıkları, adlandırmaya çalıştıkları dönemdir. (Örn. Yunan mitolojisindeki Zeus ve Afrodit gibi tanrı ve tanrıçaların ortaya çıkması bu dönemdedir.)Doğal destanların özellikleri

Destanların temelinde çekirdek bir olay vardır. Bu olay gerçektir. Zaman içerisinde yaşanmış olan bu gerçek olay o millet tarafından; kimi zaman benzetmeler, kimi zaman abartmalar kullanılarak yaratılmıştır.
Özellikle İslamiyet öncesi döneme kaynaklık ederler.
Destanların dil ve anlatımı kimi zaman kahramanlara olağanüstü özellikler kazandırır, ifadeler açıktır. Uzun betimlemeler yer almaz. (Örn. Oğuz Kağan destanında sadece Oğuz Kağanın vücudu tasvir edilmiştir.)
Sözlü ürünlerdir.

Doğal destanların üç dönemi vardır :

Ortaya çıkma
Yayılış
Derleme

Destanlar manzum örneklerdir. Bu, akılda kalıcılığı ve sürekliliği sağlamak içindir.
İslamiyet öncesi Türkler göçebe yaşam tarzı sürerlerdi. Atçılık ve avlanma onlar için önemlidir. Göktanrı inancı hakimdir. Tüm bu sosyal şartları aynı zamanda destanlarda görebiliriz.

Destanlarda dört tip vardır :

“Alp” tipi (savaşçı, cesur, korkusuz kişi)
“Alperen” tipi (savaşçı, cesur, korkusuz ve aynı zamanda bilgili kişi -alp ve veli tipleri arasında bir geçiş dönemi-)
“Veli” tipi (yol gösteren, pir kişi)
“Modern insan” tipi (Günümüz için istenen, ideal insan tipi)

Özellikle bazı destanlarda, anlatılan bölüm hikâye, karşılıklı konuşmaların ve seslenmelerin olduğu bölüm nazımdır. Yani nazım ve nesir iç içedir. (Destanların aslı manzum örneklerdir)

Dünyanın Başlıca Doğal Destanları

Sümer destanı : Gılgamış.
Yunan destanları : İlyada ve Odissea.
İran destanı : Şehname.
Fin destanı : Kalevala.
Hint destanları : Mahabharata ve Ramayana.
Alman destanı : Nibelungen.
İngiliz destanı : Boewulf.
Rus destanı : İgor.
İspanyol destanı : Le Cid.
Fransız destanı : Chansen de Röland.
Japon destanı : Şinto.